Tastbaar NT2
Klankuitspraak leren met een tastbare leerervaring
Tastbaar NT2 (Nederlands als tweede taal) is mijn afstudeerproject bij Studio Tast, met als hoofdvraag: Hoe kun je het leren van uitspreken van Nederlandse klanken tastbaar, toegankelijk en persoonlijk maken voor Nieuwe Nederlanders?
Het resultaat is een prototype voor een blended leerervaring met visuele en fysieke hulpmiddelen, ontworpen vanuit inzichten over Internationaal phonetisch alfabeth, de invloed van de moedertaal en logopedie.
Opdracht
Afstudeerproject CMD
Team
Zelfstandig
Begeleiding Studio Tast en Avans
Mijn rol
Onderzoek, prototyping, ontwerp
Positionering
Luis von Ahn, founder van Duolingo, legt in zijn TED-talk uit dat het leren van taal een catalyzer is voor kansengelijkheid. Taalvaardigheid vergroot je kansen in de maatschappij direct. Bij taalmaatjes en taalcafés, waar NT2-leerders vrijwillig en gratis worden ondersteund, is er weinig kennis en aanbod rond uitspraakonderwijs. In dit vacuum zet ik mijn ontwerpkracht in.
Needfinding
Door middel van bezoeken aan taalcafés is onderzocht wat het leren van de Nederlandse taal uitdagend maakt. Spreekangst speelt hier een rol in. De grootste moeite wordt ervaren met het leren van de uitspraak, voornamelijk van de klinkers en tweeklanken (diphthongs). Dit is begrijpelijk: talen bestaan uit klanken. Klanken die in de moedertaal ontbreken zijn lastiger uit te spreken.
Toegankelijke logopedie
Klanken uitspreken doe je met je tong, kaak en mond. Deze moet je ‘herprogrammeren’. Dat begint receptief: het verschil leren te horen tussen nieuwe klanken die in je moedertaal niet voorkomen. Zo word je bewust onbekwaam. Vervolgens ga je naar productief: oefenen, oefenen, oefenen!
Nederlandse en Engelse klanken in een IPA klinkerdriehoek | Visualisatie Jaap Hulst
International Phonetic Alphabet: een brug tussen talen
Veel hulpmiddelen nemen de nieuwe taal als vertrekpunt. Dit terwijl uit onderzoek blijkt dat de moedertaal een grote invloed heeft op waar de pijnpunten zitten. Dat kan anders.
Het Internationaal Fonetisch Alfabet of IPA is een notatiesysteem voor de klanken die in menselijke spraak voorkomen. Via dit notatiesysteem kun je in kaart brengen wat de verschillen en overeenkomsten tussen de moedertaal en de doeltaal zijn, en welke aanpassingen je moet maken om de nieuwe klank goed uit te spreken!
Ontwerpend onderzoek
Door middel van prototypes zijn verschillende manieren onderzocht om nieuwe klanken aan te leren, met aandacht voor de moedertaal en logopedie. Dit gaf inzicht in wat wel en niet werkt. Zo ontdekte ik dat een goede oplossing intertalig is, rekening houdt met de moedertaal, fysieke hulpmiddelen biedt en zintuigelijk rijk is. Deze inzichten vormden guiding principles voor de ontwerpfase. Meer hierover lees je in het ontwerpverslag.
Blended learning
Het resultaat, Tastbaar NT2, is een blended learning leerervaring die Nieuwe Nederlanders helpt de uitspraak van klanken op een tastbare en persoonlijke manier te leren. De fysieke tool helpt om inzicht te geven in hoe je je eigen fysieke mond, lippen en kaak gebruikt. De digitale tool verdiept deze leerervaring door het leggen van verbanden met de moedertaal. Met audio en oefeningen maak je je vervolgens de uitspraak van nieuwe klanken eigen!
Eindgebruikers en context
De eindgebruikers van Tastbaar N2 zijn taalmaatjes, taalvrijwilligers en Nieuwe Nederlanders in de context van bibliotheken en taalcafés. Hier wordt hulp op vrijwillige basis aangeboden. Zo wordt kennis van uitspraakspecialisten beschikbaar in een toegankelijke context.
“Sometimes a new sound is difficult to understand, but when you see a video that shows you how to do it, it becomes easier!”
Bezoeker leescafé bibliotheek
Resultaat
Tastbaar NT2 is uitgewerkt tot een hi-fi prototype, met deze features:
- Leer hoe je met je mond, lippen en kaak klanken maakt
- Vergelijk klanken in de moedertaal met de doeltaal
- Voorbeelden in beeld, tekst en geluid
- Controleer je mondbeeld in de spiegel
- Oefen nieuwe klanken met mini-games
- Mechanismes toepasbaar op elke klank, in elke taal
De inzichten zijn vastgelegd in het ontwerpverslag. Heb je vragen, of zie je kansen om het concept verder te ontwikkelen? Neem dan zeker contact op!
